De economie in 2019- analyse in Management Scope

Is de angst voor een nieuwe recessie terecht? Er zijn inderdaad zorgelijke signalen over de stijgende rente en de oplopende schuldenlast, maar de vraag is of die zorgen wel van toepassing zijn op de Nederlandse economie. Erik Bouwer sprak met ING’s hoofdeconoom Marieke Blom, die  de ontwikkelingen in perspectief zet en de verwachtingen voor 2019 schetst. Management Scope 1-2019

Henk Jan Gerzee (Schiphol) en Michiel Valk (Yacht IT) over running and changing the business

Bij digitale transformatie moet de organisatie blijven doordraaien. Hoe borg je de continuïteit? Dit vraagstuk leidt tot toenemende populariteit van de chief digital officer (cdo). Henk Jan Gerzee vervult die rol op Schiphol, Michiel Valk is directeur van Yacht IT. ‘Om echt te veranderen, moet je capaciteit creëren.’

Tijdens de ‘verbouwing’ – het digitaliseren van allerlei processen – blijft de winkel open. Waar leg je in dat veranderproces de prioriteiten en waar zitten de obstakels? Om de digitale transformatie te ondersteunen, kiezen steeds meer organisaties voor het al dan niet tijdelijk aanstellen van een chief digital officer, zo blijkt uit recent onderzoek van advies- en accountantsorganisatie PwC. In 2017 werden er driemaal zo veel cdo’s aangesteld als in 2016. Van de 2.500 grootste bedrijven wereldwijd heeft nu een op de vijf een cdo in dienst. Eén van hen is Henk Jan Gerzee, sinds begin dit jaar cdo bij luchthaven Schiphol. Volgens Gerzee is de chief digital vooral een verbinder, die de organisatie krachtiger maakt met data en technologie. Michiel Valk, directeur van Yacht IT (Yacht bemiddelt onder andere IT-professionals en maakt deel uit van Randstad Groep Nederland), stuit vanuit zijn businessrol op een vergelijkbare uitdaging: collega’s effectief gebruik laten maken van data en technologie. ‘Als collega’s meer data tot hun beschikking hebben, kunnen ze ook meer verantwoordelijkheid nemen. Maar durven mensen te vertrouwen op data en krijgen ze de ruimte om zelf beslissingen te nemen?’ Jeroen Borst, managing director bij Schuberg Philis, ging met beiden in gesprek. Management Scope 6-2018

Karin Bergstein, Arjen Dorland en Lard Friese bekijken innovatie door een andere bril

Op bestuursniveau wordt dagelijks gesproken over het creëren van economische waarde met onder meer data en software. Die digitale transformatie is echter veel meer dan een technologievraagstuk. Het komt eerder neer op het maken van een omslag naar anders denken en doen: het vergroten van sensitiviteit, wendbaarheid en innovatiesnelheid, doorlopend sleutelen aan (werk)processen en bovenal anders besturen. Uiteindelijk worden innovatie en de slag naar digital vormgegeven door mensen en is technologie slechts een middel. Zodra een organisatie gaat versnellen, wat moet er dan veranderen in de bestuurskamer? Marc Boumans van First Consulting spreekt met a.s.r.-coo Karin Bergstein, NN-ceo Lard Friese en Arjen Dorland, lid van de raad van commissarissen van ABN Amro en Essent, over hun rol bij de digitalisering van hun organisatie. Zij spreken met name over hoe je innoveren en experimenteren stimuleert en stuurt; en hoe je hierbij omgaat met wet- en regelgeving zoals GDPR en PSD2. Ook spreken zij over de competenties die bestuurders nodig hebben om innovatie te kunnen begrijpen een aansturen. Management Scope 6-2018

Ceo Magnus Hall (Vattenfall) over de Hollandse Energiewende

Magnus Hall werd in 2014 ceo van energiebedrijf Vattenfall. Daarvoor was hij bestuursvoorzitter van de internationale papierproducent Holmen. Zijn overstap was zeker niet onlogisch. Holmen was een van de grotere klanten van het energiebedrijf, want papierproductie kost veel energie. Maar een gespreid bedje werd zijn overstap niet. In eigen land stond Vattenfall bloot aan felle kritiek vanuit maatschappij en politiek door de te dure overname van Nuon in 2009, voor bijna 10 miljard euro. De verliezen kwamen grotendeels voor rekening van de Zweedse belastingbetaler, want Vattenfall is in handen van de Zweedse overheid.

Er waren meer tegenvallers: naast dalende energieprijzen betaalde het bedrijf zich blauw aan belasting over de productie van stroom uit waterkrachtcentrales en kerncentrales, die juist zouden moeten helpen bij de financiering naar duurzame energie. Ook de goedkoop opgewekte stroom uit vijf bruinkoolcentrales en vier bruinkoolmijnen in Duitsland paste niet goed in de Duitse Energiewende.

Nu, drie jaar na zijn aantreden, keert het tij. In de consumentenmarkt groeit de groep early adopters die bewust kiest voor duurzaamheid. Ook corporates, banken en beleggers beperken zich niet meer tot een mvo-paragraaf in het jaarverslag, maar zien het begin van een onomkeerbaar proces en zijn gestart met het zetten van wezenlijke stappen in verduurzaming. Waar je een paar jaar geleden nog kon horen dat energiebedrijven ‘zouden uitsterven’, geldt dat naderende einde nu vooral voor fossiele brandstoffen. Geert van den Goor van First Consulting sprak met Magnus Hall over zijn missie en strategie om van Vattenfall een duurzaam en toekomstgericht energiebedrijf te maken. Lees verder op Management Scope 

Herman Mulder (Nyenrode) versus Paul Koster (VEB) – shareholder vs stakeholder

Welke informatie hebben beleggers nodig om hun verantwoordelijkheid op het gebied van duurzaamheid te nemen? Paul Koster van beleggersvereniging VEB vindt beschikbare informatie vaak te licht om beslissingen door te laten beïnvloeden, Herman Mulder van het Nyenrode Corporate Governance Instituut (NCGI) denkt dat we veel meer ons voordeel moeten doen met wat we weten.

Een van de effecten van ons Nederlandse poldermodel is dat fundamentele belangentegenstellingen meestal worden weggemasseerd. Maar soms steekt de tegenstelling tussen Rijnlands versus Angelsaksisch weer even de kop op. Zoals in april dit jaar na een onverwachts bod op Unilever door Kraft Heinz. Of denk aan AkzoNobel, waarbij een deel van de aandeelhouders zich verbaasd afvroeg waarom het bedrijf niet het gesprek met PPG aanging. Ook pensioenfondsen, die op zoek zijn naar volledige en betrouwbare informatie over duurzame businessmodellen, staan bij beleggingsbeslissingen voor de vraag welk belang ze eigenlijk dienen. Veel keuzes omvatten bovendien al dan niet verborgen ‘gebreken’. Investeren in Volkswagen is investeren in een concern dat met sjoemelsoftware door de mand viel. Maar ook investeren in Tesla kent een keerzijde: dat bedrijf zorgt met de productie van accu’s voor een relatief hoge CO2-uitstoot.

Herman Mulder, interim voorzitter van het Nyenrode Corporate Governance Instituut (NCGI) en Paul Koster, directeur van beleggersvereniging VEB, kruisen de degens over een tegenstelling die vooral naar voren komt als het gaat om de executie van beleggingsbeleid: het gaat om de ‘goede dingen doen’ (de stakeholder-benadering) of ‘de dingen goed doen’ (de shareholder-benadering).

De tegenstelling Rijnlands versus Angelsaksisch spitst zich in dit geval toe op de vraag over welke betrouwbare informatie je moet kunnen beschikken om verantwoordelijkheden op het gebied van duurzaamheid te kunnen dragen. Paul Koster vindt dat informatie over ketens en duurzaamheid vaak nog te licht is om beleggingsbeslissingen daardoor te laten beïnvloeden. Voor Herman Mulder geldt: rapportages worden steeds meer ketengebaseerd en geïntegreerd van aard en de kwaliteit van informatie wordt steeds beter, dus doe mee en versnel deze ontwikkeling vanuit Nederland als gidsland. Moderne bestuurders begrijpen immers dat een onderneming alleen kan overleven als er óók rekening wordt gehouden met de langere termijn en met alle stakeholders. Verschenen in Management Scope 07 2017.

Is online business booming? – rondetafeldiscussie

Online business is booming business. Wat zijn de kansen en waar liggen de risico’s? We kopen apps, muziek, schoenen, barbecues, kruidenierswaren en vliegtickets. De klok rond, vanuit de luie stoel via de laptop, de tablet of de smartphone. Deze nieuwe dimensie van winkelen groeit explosief. De logistiek verloopt vrijwel op rolletjes. Veel ondernemers liften mee met de opkomst van online shoppen. Het succes roept ook vragen op. Hoe kwetsbaar zijn de IT-systemen voor online betalen? Wat is straks bepalend voor het onderscheidend vermogen van retailers? En wanneer gaat het mis op het vlak van cybercrime? Bart Hogendoorn (HP) sprak met drie spelers: Nick Jue, ceo van ING Nederland, Frank Hansen, cfo van online retailer Fonq.nl en Ed Nijpels van brancheorganisatie Thuiswinkel.org. (Foto: Marcel Bakker) Management Scope 07 2013

‘Beer can travel’ – interview Heineken CFO René Hooft Graafland over acquisities

acquisitiesFreddy Heineken zei het al: Beer can travel. Heineken boekt door acquisities steeds meer internationaal succes. CFO René Hooft Graafland  kent het bedrijf door en door en verklaart de kracht van het merk. Voor toeristen die de hoofdstad bezoeken een niet te missen uitstapje: Museum Heineken Experience, gevestigd in de oude brouwerij aan de Stadhouderskade, goed voor meer dan een half miljoen bezoekers per jaar uit alle delen van de wereld. Verschenen in Management Scope 8-2013 Foto Anouck Wolf

Daniel Ropers: ‘Dit is een tussenetappe’ – interview

E-commerceE-commerce bedrijf bol.com kenmerkt zich door snelle groei en voortdurende verandering. Algemeen directeur Daniel Ropers: ‘Geen enkel bedrijf heeft zoveel kansen om het beter te doen voor klanten, medewerkers en aandeelhouders.’ Bol.com, gevestigd in een monumentaal kantoorpand van het voormalige Utrechts energiebedrijf Remu, wint regelmatig prijzen. Andere constante factor is de gedreven algemeen directeur, die steeds op zoek is naar de balans tussen innoveren, risico nemen en zorg dragen voor voldoende stabiliteit. Daniel Ropers stelt dat hij ‘afhankelijk is van de toekomst’: Bol.com kan maar in zeer beperkte mate terugvallen op opgebouwde routines. Over groeien in e-commerce. Management Scope 4-2014 Foto: Anouck Wolf.